Ik ben Maartje Lute, in 2018 verloor ik mijn zoontje Benja. Hij was twee maanden oud. Na zijn overlijden ben ik een tijdschrift begonnen NEL Magazine – Trots tijdschrift voor ouders van een overleden kind. NEL staat voor Never Ending Love, want dat is wat iedereen blijft voelen voor een dierbare die overleden is. Wat ik, en veel mensen die iemand zijn verloren herkennen, is dat mensen in onze omgeving het vaak moeilijk vinden om over de overleden persoon te praten. Terwijl herinneringen ophalen juist iets is wat mensen die iemand moeten missen erg graag doen.
Jörgen die zijn gezin verloor omschrijft het heel mooi: ‘Wat mensen zich niet realiseren is dat u ook (misschien wel juist) heel gelukkig kan zijn als u herinneringen ophaalt. Wat ik merk, dat als ik herinneringen ophaal van mijn overleden dierbaren, dan interpreteren mensen dat vaak als een vergelijking met hoe het nu is. Dat hoeft niet, het is alleen een herinnering. Net zoals u met elkaar praat over uw jeugdvakanties of uw lagere school. Als ik het over mijn overleden kinderen heb, lijkt het vaak alsof mensen mij aankijken met de vraag: ‘Wat wilt u hiermee zeggen?’ Nou niks, denk ik dan, ik herinner me gewoon iets en dat wil ik delen. Automatisch maken mensen er iets heel groots van omdat het er niet meer is, maar het zijn voor mij ‘alledaagse’ herinneringen. Het is mooi als u de herinneringen los kunt zien van het verlies.’
Is het fijn om herinneringen op te halen?
Ik geloof dat wat hij zegt klopt. Maar is dat voor iedereen zo? Ik vroeg aan een groep van 1500 mensen die iemand hebben verloren hebben, of zij het fijn vinden om herinneringen ophalen. Een greep uit de persoonlijke reacties:
Jannet Gompes-Hoekstra: ‘Ik praat heel graag over mijn overleden zoon, vind het heel fijn om herinneringen op te halen. Laatst zei een kennis ‘ ik vind het moeilijk om over Bram te praten’, toen zei ik ‘ Ik vind het heel moeilijk als mensen niet meer over hem praten’. Daarna vertelde hij zijn herinneringen aan Bram en vertelde hoe bijzonder hij hem vond. Dat was heel fijn, ik blijf zo trots op mijn jongen.’
Carine Ellermeijer: ‘Ik praat (meestal) ook graag over mijn zoontje. Ik zeg meestal omdat het wel prettig is als het op een rustig moment is waar ik er de tijd voor kan nemen. Hij was 8 toen hij overleed, dus gelukkig hebben we veel herinneringen. Wat ik vooral fijn vind, is als mensen spontaan een herinnering met hem met mij delen. Ik sta elke dag met hem op en ga elke dag met hem naar bed. Dus als mensen herinneringen delen, vind ik dat heel fijn.’
Femke De Droog-Uitermark: ‘Ik vind het heel fijn te praten over Giulia, maakt niet zo veel uit welk onderwerp of welke vraag. Sta open voor alles. Ik kan alleen echt niet overweg met het feit dat mensen NIET over haar praten. Haar bewust niet noemen, vermelden of naar informeren. Ik weet dat het te maken heeft met onzekerheid en niet weten hoe er mee om te gaan maar dan Denk Ik ‘kom op zeg losers! Een dood kindje hebben is erger dan jullie angst om er over te babbelen hoor’. Dus de weinige mensen die wel zo dapper zijn , prijs ik dan ook enorm.’
Ans Stevens Weijers: ‘Mijn zoon was 50 toen hij overleed, iedere dag is hij bij mij. Als ik ‘s morgens wakker word is hij bij me, als ik ga slapen is hij er ook. Hij loopt mee, we praten veel over hem met elkaar. We hebben plezier als we leuke herinneringen ophalen. Hij is nu ander half jaar weg, het missen doet veel pijn.’
Miranda Heemskerk: ‘Ohh ja vind het heel fijn over Joy te praten… ze was 14 toen ze er plotseling niet meer was…Herinneringen in alle vormen… heb bv een tattoo laten zetten… m’n zoon heeft een ketting met haar vingerafdruk…. Maar ook naar muziek luisteren doet mij altijd goed… er gaat geen dag voorbij… ze is er altijd bij…’
Een mooie manier om herinneringen op te halen is door het dragen van een assieraad. Een assieraad is uniek en persoonlijk en de vorm, de steen of de gravure kan u terugnemen naar een mooi moment of alle mooie momenten die u samen met uw geliefde hebt beleefd. Kies bijvoorbeeld voor een mooie asarmband of een ashanger. Die laatste draagt u heel symbolisch op uw hart.
Tips voor de omstanders
Er is vaak ongemak bij mensen om over overleden personen te praten. Ze zijn bang dat ze de mensen die iemand moeten missen verdrietig maken. Maar dat is dus niet zo. We vinden het moeilijker als er niet over gepraat wordt. Op de volgende manieren kunt u het gesprek over herinneringen ophalen openen. Als u echt geïnteresseerd bent, is het niet eens zo belangrijk wat u vraagt.
- Weet u nog toen we (en noem dan de gebeurtenis waar het om gaat zoals) naar de dierentuin gingen, zijn verjaardag vierden, we op vakantie waren, we ging vissen etc. Het kan om hele kleine dingen gaan. Het hoeven geen grote bijzondere gebeurtenissen te zijn.
- Vertellen over de herinneringen die uzelf nog hebt aan de overleden persoon is heel waardevol voor mensen die iemand moeten missen.
- Kunt u mij vertellen wat uw mooiste herinnering is aan uw overleden dierbare?
- Kunt u (nog) eens vertellen hoe het ging toen uw dierbare overleed?
- Welke dingen komen als eerste bij u boven als u aan uw overleden dierbare denkt?
Belangrijk: Neem de tijd om herinneringen op te halen
Wat wel héél belangrijk is, is dat u tijd hebt en neemt om te luisteren. Vaak komen er mooie verhalen boven en die duren iets langer dan drie minuten. Zorg dat de aandacht en tijd hebt om naar het antwoord te luisteren. En vraag door. Dat getuigt van oprechte interesse.
Wilt u graag met iemand over een zijn overleden dierbare beginnen maar u twijfelt toch, denk dan hieraan:
If you know someone who has lost someone end you’re afraid to mention them because you think you might make them sad by reminding them that they died. They didn’t forget the died. You’re not reminding them. What you’re reminding them of, is that you remember they lived. And that is a great, great gift.
Herinneringen ophalen is iets heel moois. Hoe doet u het het liefst?
